ဥတုဖောက်ပြန် သဘာ၀ဘေးရန် ရှေးဦးပြုစုခြင်းဖြင့်တို့တုံ့ပြန်

 

          တစ်ချိန်က ကျွန်ုပ်တို့ကမ္ဘာမြေ၏ရင်ခွင်သည် ဥတုသုံးပါး၏ သဟဇာတဖြစ်သော သံစဉ်တို့ဖြင့် သာယာငြိမ့်ငြောင်းခဲ့ဖူးသည်။သို့သော် ယနေ့အခါ ထိုသံစဉ်တို့၏ တီးလုံးများမှာ ကြမ်းတမ်းခက်ထန် မုန်းမာန်တင်းတင်း အငြိုးကြီးလျှက် ဖောက်ပြန် ပြောင်းလဲလျက်ရှိ သည်။ထိုအခါ ကြောက်မက်ဖွယ် သဘာဝဘေးရန်တို့သည် မဖိတ်ခေါ် ဘဲရောက် လာကြ သည်။၎င်းတို့ကို မည်သို့တုံ့ပြန်‌ ဖြေရှင်းမည်နည်း။ ဤသည်ကား လူသားတိုင်း၏ လက်ထဲတွင်ရှိသော၊ အသက်တစ်ချောင်းကို ကယ်တင်နိုင်စွမ်းရှိသော “ရှေးဦးပြုစုခြင်း” ဟူသည့် အတတ်ပညာပင် ဖြစ်ပါသည်။

          ကျွန်ုပ်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီးသည် တစ်ချိန်က နွေမိုးဆောင်းတို့၏ အေးမြစိုပြေမှု တို့ဖြင့် ပန်းချီဆရာ၏ စုတ်ချက်များနှယ် ညီညာလှပစွာ ရောင်စုံခြယ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ယနေ့ခေတ်တွင်မှု စက်မှုလုပ်ငန်းများ၏ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာမှု၊ လူသားတို့၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် အလေးမထားမှုကြောင့် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်စဉ်သည် တစ်နေ့တစ်ခြား ပိုမို ဆိုးရွားလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။  ကောင်းကင်သည် အကြောင်းမဲ့ ဒေါသထွက်တတ်လာပြီး၊မြေကြီးသည် အချိန်အခါမဲ့ သက်ပြင်းချ တတ်လာသည်။ ထို့‌ကြောင့် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများ၊ ရေကြီးရေလျှံမှုများ၊ တောမီး လောင်မှုများ၊ မိုးခေါင်ရေရှားမှုများ၊  ငလျင်ဘေးများစသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာ မြေကြီး၏ ဖျားနာမှု၊ ဝေဒနာကို ဖော်ပြသည့် လက္ခဏာတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။

          ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ်ကို ဆိုးရွားစွာခံစားရလျက်ရှိရာ အခြားသော နိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှုနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရပါသည်။ ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် နာဂစ်မုန်တိုင်း၏ ရက်စက်မှုကို မမေ့နိုင်သကဲ့သို့ တောင်တန်း ဒေသသည် မြေပြိုမှု၏အန္တရာယ်၊အလယ်ပိုင်းဒေသတွင်မူ မိုးခေါင်ရေရှားမှု၏ဒဏ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြော၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ဤဖြစ်ရပ်များသည် သဘာဝတရားက ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ရပ်ကို ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် သတိပေးနေသည့်ခေါင်းလောင်းသံများဖြစ်သည်။

          သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဟူသည် လူသားတို့၏ အားထုတ်မှုမပါဘဲ သဘာဝတရားအရ မမျှော်လင့်ဘဲ ရုတ်တရက် ကျရောက်လာတတ်သည့် ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကျွန်ုပ်တို့လူသားများအဖို့ ၎င်းကို တားဆီးနိုင်စွမ်းမရှိချေ။ ၎င်းတို့ ရောက်မလာမီ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန်နှင့် ရောက်ရှိလာပါက ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှု အနည်းဆုံးဖြစ်နိုင်ရန် တုံ့ပြန် နိုင်ရေးသည် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး၏တာဝန်ပင်ဖြစ်သည်။

 

          သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုကျရောက်ပြီးသည့်အခါ ပထမဆုံးရင်ဆိုင်ရမည့် အခက်အခဲ များမှာ ဒဏ်ရာရရှိသူများကို အမြန်ဆုံးကယ်တင်ကုသရန် ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် (Golden Hours)သည် အသက်ရှင်သန်ခြင်း နှင့် သေခြင်းကို ဆုံးဖြတ်ပေးသော အချိန်များဖြစ်သည်၊၊ထိုအချိန်တွင် ဆေးရုံ၊ဆေးခန်းသို့ ချက်ချင်းရောက်ရှိရန် မလွယ်ကူခြင်း၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးများ ပြတ်တောက်နိုင်ခြင်း၊ ဘေးသင့်သူအရေအတွက် များပျားခြင်း ကြောင့်  အကူအညီပေးရန် အင်အားမလုံလောက်ခြင်း စသည်တို့ကြုံနိုင်သည်။ဤသို့သော အရေးပေါ်အခြေအနေတွင် ကျွန်ုပ်တို့ လက်တစ်ကမ်းတွင်ရှိနေသောအဖိုးတန် ဆုံးအရာမှာ ''ရှေးဦးပြုစုခြင်း" ဟူသောလက်နက် ပင်ဖြစ်ပါသည်။

          ရှေးဦးပြုစုခြင်းသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားသောလုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်ပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ (သို့) ရုတ်ချည်း နာမကျန်းဖြစ်သောသူကို နီးစပ်ရာ ဆေးရုံ၊ ဆေးပေးခန်း သို့မရောက်မီ စောလျင်စွာ စနစ်တကျ ချက်ချင်းကူညီပြုစု ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းပြုစုခြင်းတွင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြုစုခြင်းနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားပေးကူညီခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ ရေနစ်နေသောသူ၊ သတိမေ့မြောနေသောသူ၊ သွေးထွက်နေသောသူ တို့ကို ရှေးဦးပြုစုခြင်းနည်းဖြင့် ကယ်တင်နိုင်သည်။ ရှေးဦးပြုစုခြင်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒဏ်ရာ များကို ပြုစုခြင်းသာမက ဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို နှစ်သိမ့်ပေးခြင်းဖြစ်သည့်"စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာရှေးဦးပြုစုခြင်း (Psychological First Aid)" သည် လည်းအလွန်အရေးကြီးသည်။

          အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် "စိတ်ထောင်းကိုယ်ကြေ" ဟူသည့် ဆိုရိုးရှိရာ ခွန်အားဟူသည် ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင် မရှိနိုင်ဘဲ ကျွန်ုပ်တို့၏စိတ်နှလုံးသားထဲတွင်သာ  ရှိနိုင်သည့် အရာဖြစ်သောကြောင့် ကျန်းမာ‌သော ခန္ဓာကိုယ်နှင့်ကြံ့ခိုင်‌သော စိတ်ဓာတ်ကို‌မွေးမြူ‌ပေးသင့်‌သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ သဘာ၀ဘေးကြောင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားနေရသူတစ်ဦးကို ထပ်တူခံစား‌ နားလည်းပေးပြီး လိုအပ်‌သောစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အားပေး‌ ထောက်ပံ့မှုကို ပြုလုပ်ပေးသင့်ပါသည်။ဤသို့ဖြင့် ရှေးဦးပြုစုခြင်းနည်းသည် လူပေါင်းများ စွာ၏ အသက်ကိုကယ်တင်နိုင်ပြီး သဘာဝဘေးအန္တရာယ်၏ ရှေ့မှောက်တွင် ကျွန်ုပ်တို့ ပြည်သူများအတွက် အခိုင်မာဆုံးသော သံမဏိဒိုင်းကာ တစ်ခုဖြစ်သည်ဟုဆိုရပါမည်။

          ရှေးဦးပြုစုခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပြောဆိုရာ၌ လူသားချင်းစာနာမှု၏ပြယုဂ်ဖြစ်သော နိုင်ငံတကာကြက်ခြေနီအဖွဲ့ကြီး၏ အခန်းကဏ္ဍကိုချန်လှပ်ထား၍ မရပါ။ လူသားချင်း စာနာမှု၊ဘက်မလိုက်မှု၊ကြားနေမှု အစရှိသော အခြေခံမူကြီး (၇)ရပ်ပေါ်တွင် တည်ဆောက် ထားသည့် ကြက်ခြေနီစိတ်ဓာတ်သည် ကိုယ်ချင်းစာမှုကိုမီးမောင်းထိုးပြနေသည်။ကြက်ခြေနီ စေတနာ့ဝန်ထမ်းများသည် ဒုက္ခသည်များကို ကျောသားရင်သားမခွဲခြားဘဲ မိမိတို့ တတ်ကျွမ်းသည့် ရှေးဦးပြုစုခြင်း အတတ်ပညာဖြင့် ဒုက္ခသည်တို့၏ သွေးနှင့်မျက်ရည်တို့ကို သုတ်ပေးသည့် သူရဲကောင်းများဖြစ်ကြပါသည်။ ၎င်းတို့သည် လူမှုကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်း များကိုသာမက ပြန်လည်နေရာချရေးကိုပါ ကူညီလုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါသည်။

          ဘေးအန္တရာယ်များကြောင့် မိသားစုနှင့် အဆက်အသွယ်ပြတ် သွားသူများအတွက် မိသားစု ပြန်လည်ဆက်သွယ်ပေးရေးလုပ်ငန်း (Restoring Family Links-RSL) အစီအစဉ်များကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကြက်ခြေနီကော်မတီမှ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံကြက်ခြေနီအသင်းသည်လည်း ပျောက်ဆုံးနေသော မိသားစုဝင်များကို ရှာဖွေနိုင် ရန် ပြည်တွင်းပြည်ပ သက်ဆိုင်ရာကြက်ခြေနီအသင်းများနှင့် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ကာ ကူညီပေးလျက်ရှိပါသည်။ထို့အပြင် သဘာဝဘေးကြောင့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်နေသော ဒုက္ခသည် များအတွက် နေရာထိုင်ခင်းများကို အစိုးရ၊ရပ်ရွာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်း၍ စီစဉ်ပေး လျက်ရှိပါသည်။

          မြန်မာနိုင်ငံတွင် (၁၉၇၂) ခုနှစ်ကတည်းက ကြက်ခြေနီအသင်း၏ ကျောရိုးမဏ္ဍိုင် ဖြစ်သည့် ရှေးဦးပြုစုခြင်းဝန်ဆောင်မှု ကိုစိန့်ဂျွန်းသူနာပြုဝန်ဆောင်မှုအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်ခြေနီအသင်းက စတင်အကောင်ထည်ဖော်ခဲ့သည်။ ရှေးဦးပြုစုခြင်းသင်တန်းသည် ယခင်က  စစ်နှင့်ပဋိပက္ခကြောင့်ဒဏ်ရာရသူများကို အခြေခံ၍ ပို့ချသည့်စနစ်မှသည် ယခုအခါတွင် ပြောင်းလဲလာသောလူနေမှု စနစ်ကြောင့် ဘေးအန္တရာယ်များကို ပိုမိုရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းလာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခု(၂ဝ၂၅) ခုနှစ်၊မတ်လ၊(၂၈)ရက် နေ့လည် (၁၂)နာရီ(၅၀)မိနစ်ခန့်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ပြင်းအား (၇.၇)ရှိသည့် ငလျင်ဘေးကြောင့် လူပေါင်းများစွာ ဒုက္ခသည်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ထို့ကဲ့သို့သော ဒုက္ခသည်များကို ကြက်ခြေနီ စေတနာ့ဝန်ထမ်းများက ရှေးဦးပြုစုခြင်းဖြင့် စိတ်ရောကိုယ်ပါ စောင့်ရှောက်မှုများကို ပြုလုပ် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။

          သဘာဝဘေးရန် ပြန်လည်တုံ့ပြန်ရန် အကောင်းဆုံးလက်နက်သည် ရှေးဦးသူနာပြုစုနည်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ထို့ကြောင့် လူသားတိုင်းသည် ရှေးဦးသူနာပြု အတတ်ပညာရပ်များကို သင်ယူတတ်မြောက်ထားရန်လိုအပ်ပါသည်။ထို့မှသာ  ဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လာရမည့် သဘာဝဘေးရန်ကို ခုံခံ တုံပြန်နိူင်ပြီး မိမိနှင့်မိမိပတ်ဝန်းကျင်ရှိ လူသားအားလုံးကို သဘာဝဘေးရန်မှ ကယ်တင်နိူင်မည် ဖြစ်ပါ သည်။

          ထို့ကြောင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကြက်ခြေနီနှင့် လခြမ်းနီအသင်းများ ဖက်ဒရယ်ရေးရှင်းကြီးက ရှေးဦးပြုစုခြင်းအသိပညာများမြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်၍ ၂၀၀၀ပြည့်နှစ်ကစတင်ကာ နှစ်စဉ် စက်တင်ဘာလ ဒုတိယအပတ် စနေနေ့တိုင်းတွင် ကမ္ဘာ့ရှေးဦးပြုစုခြင်းနေ့” ကို သတ်မှတ်ကျင်းပခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် (၂၀၀၃) ခုနှစ်မှ စတင်ကျင်းပလာရာ ယခုနှစ်တွင်(၂၃)ကြိမ်မြောက်သို့ ရောက်ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း အထိမ်းအမှတ်ပွဲများ ကျင်းပသကဲ့သို့ အမြို့မြို့အနယ်နယ်တွင်လည်း ရှေးဦးပြုစုခြင်းပညာရပ်ကို တစ်အိမ်တစ်ယောက် တတ်မြောက်ရမည်ဆိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်လျက်ရှိပါသည်။

          ဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၏ စိန်ခေါ်မှု ကို ရင်ဆိုင်ရန်အကောင်းဆုံးတုံ့ပြန်မှုမှာ အစိုးရနှင့်အဖွဲ့အစည်းများ၏ဆောင်ရွက်မှုကို စောင့်မျှော်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီက ရှေးဦးပြုစုခြင်း အတတ်ပညာကို တတ်မြောက်ထားရန်ပင်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကျောင်းပြင်ပသင်တန်းများသာမက အခြေခံ ပညာအဆင့် စနစ်သစ်ပညာရေး၏ဘ၀တွက်တာကျွမ်းကျင်စရာနှင့် ကာယပညာဘာသာရပ် သင်ရိုးတို့တွင် သဘာ၀နှင့်လိုက်လျောညီထွေနေတတ်ခြင်းနယ်ပယ်နှင့် ရှေးဦးပြုစုခြင်း အတတ်ပညာတို့ကို ထည့်သွင်းရေးဆွဲထားသည်။ "နှမ်းတစ်စေ့ဖြင့် ဆီမဖြစ်နိုင်" သော်လည်း အိမ်တိုင်းတွင် ရှေးဦးပြုစုသူတစ်ဦးမှသည် ရပ်ကွက်တိုင်းတွင် ရှေးဦးပြုစုသူ များစွာရှိနေပါက မမျှော်လင့်ဘဲ ကျရောက်လာမည့် ဘေးအန္တရာယ်များကို ပိုမိုကြံ့ခိုင်စွာ ရင်ဆိုင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ လက်တိုင်းသည်ကယ်တင်နိုင်သောလက်များ ဖြစ်လာသည့်အခါ၊ နှလုံးသားတိုင်း သည် စာနာမှုတရားဖြင့် ပြည့်ဝနေသောအခါ မည်သည့်ဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်စေကာမူ ကျွန်ုပ်တို့၏ တုံ့ပြန်မှုများသည် လူအများ၏ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်ပါမည်။

         

သင်ပြမှုပုံစံ ရေးဆွဲပြင်ဆင်ခြင်း (Lesson Planning)

 သင်ပြမှုပုံစံ ရေးဆွဲပြင်ဆင်ခြင်း (Lesson Planning) 

သင်ပြမှုပုံစံ (Lesson Plan) ဆိုတာဘာလဲ

သင်ပြမှုပုံစံ (Lesson Plan) မှာလည်း သတ်မှတ်ထားရှိရတဲ့ အချိန်ကာလတစ်ခု ရှိမယ်။ 

သင့်ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ ဗဟုသုတအသစ်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်မှုအသစ်တွေရရှိသွားနိုင်ဖို့ ဆရာ၊ဆရာမက ကူညီပေးရတဲ့ အစီအစဉ်ဖြစ်ပါတယ်။ သင်ပြမှုပုံစံ (Lesson Plan) တစ်ခုစီတိုင်းမှာ ဆရာ၊ဆရာမက ပေးအပ်တဲ့ ရင်းမြစ်တွေနဲ့ သင်ယူမှုလုပ်ငန်းတွေကို အသုံးပြုပြီး သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်ကာလ (သင်ခန်းစာ)တစ်ခုအတွင်း ပါဝင်တဲ့လူတွေ (ကျောင်းသားတွေ)အတွက် သင်ယူမှုရလဒ်များ (ခေါင်းစဉ်တွေ သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်မှုတွေ) ပါဝင်ပါတယ်။

သင့်ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်တွေ၊ သင်ယူမှုရလဒ်တွေကို SMART စံနှုန်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ပြုလုပ်ဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ SMART ဆိုတာက S - specific (တိကျသော)၊ M -  measurable (တိုင်းတာ၍ရနိုင်သော)၊ A - achievable (အောင်မြင်နိုင်ခြေရှိသော)၊ R - relevant (ဆီလျော်မှုရှိသော)၊ T - time-bound (အချိန်ကန့်သတ်ချက်ရှိသော) ဆိုတဲ့ စံနှုန်းတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။

သင်ပြမှုပုံစံ (Lesson Plan) တစ်ခုကို ရေးဆွဲပြင်ဆင်တဲ့နေရာမှာ ဆရာတစ်ဦးအနေနဲ့ သင့်ကိုယ်သင် မေးမြန်းဆန်းစစ်နိုင်တဲ့ အရေးကြီးတဲ့ မေးခွန်းတွေကတော့ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ကြပါတယ်။

• သင်ခန်းစာ သို့မဟုတ် အတန်းချိန်က ဘယ်လောက်ကြာမလဲ။
• သင်ယူမှုရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များ သို့မဟုတ် ရလဒ်များက ဘယ်အရာများ ဖြစ်ကြပါသလဲ။
• ကျောင်းသားတွေရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှု အဆင့်က ဘယ်အပိုင်းအခြားထဲမှာ ရှိပါသလဲ။
• ဒီသင်ခန်းစာခေါင်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျောင်းသားကျောင်းသူတွေ သိရှိထားပြီးသား အ‌ကြောင်းအရာက ဘယ်အရာတွေ ဖြစ်မလဲ။
• သင့်အနေနဲ့ ရင်းမြစ်တွေကို လက်လှမ်းမီ ရယူနိုင်ပါသလား။
• သင့်အနေနဲ့ ဘယ်လို သင်ကြားရေး နည်းဗျူဟာတွေကို အသုံးပြုသွားမလဲ။ (ဥပမာ - ဆရာဗဟိုပြု၊ ကျောင်းသားဗဟိုပြု၊ လိုအပ်ချက်အလိုက် ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ရတဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်များ၊ ငြမ်းဆင်သင်ကြားခြင်း (scaffolding)၊ စူးစမ်းလေ့လာသင်ယူမှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် သင်ယူမှု စသည်)
• သင့်အနေနဲ့ အတန်းတွင်း သင်ယူမှုကို ဘယ်လို စစ်ဆေးအကဲဖြတ်မလဲ (ဆိုလိုတာက သင်ယူစဉ်စစ်ဆေးအကဲဖြတ်ခြင်းကို ဘယ်လိုဆောင်ရွက်မလဲ။) 

• အောက်ပါမေးခွန်းတွေကို စဉ်းစားပြီး ဖြေဆိုကြည့်ပါ။ 

  • သင့်ရဲ့အတန်းချိန်တွေအတွက် သင်ပြမှုပုံစံတွေကို အကြိမ်မည်မျှ ပြင်ဆင်လေ့ရှိပါသလဲ။ (ဥပမာ - တစ်ပတ်မှာ တစ်ခု စသည်)
  • သင့်ရဲ့ အတွေ့အကြုံအရ သင်ပြမှုပုံစံ (lesson plan) တွေက အထောက်အကူ ဖြစ်စေပါသလဲ။
  • သင်ပြမှုပုံစံ (lesson plan) ကို ရေးဆွဲပြင်ဆင်တဲ့အခါ သင့်အနေနဲ့ ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ စိန်ခေါ်မှု တစ်ချို့က ဘယ်အရာတွေများလဲ။ 

စာဖတ်ခြင်း ဖြင့် မိမိဘဝကိုမြှင့်တင်ပါ

 

မင်္ဂလာပါ မြတ်လေးပန်း ( Educator YIOE ) Page မှကြိုဆိုပါတယ် 

            

စာဖတ်ခြင်း ဖြင့် မိမိဘဝကိုမြှင့်တင်ပါ

        
စာဖတ်ရာတွင် ပညာဗဟုသုတ တိုးပွားရန် နှင့် အတွေးအခေါ် ရင့်သန်စေရန်ဟူသော ရည်ရွယ်ချက် နှစ်မျိုးရှိသည်။ ပညာဗဟုသုတ မရှိလျှင် မိမိတို့၏ သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းကို တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်နိုင်ဖို့ ခဲယဉ်းပေလိမ့်မည်။ စိတ်ကူးဉာဏ် အတွေးအခေါ် ရင့်သန်ခြင်း မရှိလျှင် လူ့လောက၌ တိုးတက်ရန်ခဲယဉ်းပေလိမ့်မည်။ ထိုကြောင့် လိမ္မာရေးခြား ဗဟုသုတ ကြွယ်ဝစေရန်အတွက် စာဖတ်ခြင်း အလေ့သည် အလွန်အရေးပါ အရာရောက်ပေသည်။ ယခုခေတ်၌ စာဖတ်ခြင်းကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသော သတင်းစာ၊ ဂျာနယ်၊ မဂ္ဂဇင်း၊ စာအုပ် ဟူသည်တို့သည် အမြောက်အမြား ထွက်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။

 စာဖတ်၍ ပညာဗဟုသုတ ကြွယ်ဝသောအခါ စာဖတ်သူသည် မိမိ၏စိတ်ကို မိမိ ဆုံးမပဲ့ပြင်လာတတ်၏။ အမှားအမှန်ကို ပိုင်းခြား ဝေဖန်လာတတ်၏။ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့ရသော ပြဿနာတို့ကို ဖြေရှင်းနိုင်တတ်၏။ အတွေးအခေါ် ရင့်သန်လာသည် နှင့်အမျှ မိမိပြုမူ ပြောဆို လုပ်ကိုင်သော အကြောင်းအခြင်းရာတို့သည် လူ့လောကနှင့် ဝင်ဆံ့လာတတ်၏။ ဤအချက်ကို သိမြင်သော ခေတ်မှီနိုင်ငံတို့သည် လူတိုင်း စာဖတ်သော အလေ့အထ ပြန့်ပွားလာအောင် တိုက်တွန်း နှိုးဆော်ပေးကြ၏။ ထို့ကြောင့်လည်း နိုင်ငံတကာတွင် စာကြည့်တိုက်များ အဓွန့်ရှည်စွာတည်တံ့အောင် ထူထောင်ခြင်း အလုပ်ကို အလေးဂရုပြု၍ လုပ်ဆောင်ကြခြင်းဖြစ်၏။ 

စာဖတ်ခြင်းမှ အကျိုးများ ပြည့်ပြည့်ဝဝရရှိနိုင်ရန် စာဖတ်ရာတွင်   နည်းစနစ်ကျဖို့  လိုပေသည်။ ဦးစွာ၌ စာအုပ်ကောင်းများကို မိတ်ဆွေကောင်းအား ရွေးချယ်ရသကဲ့သို့ ရွေးချယ်ရပေလိမ့်မည်။ စာအုပ်များ၌ မိမိစိတ်ကို ဖြေဖျော်ပေးသည့် စာအုပ်ကတစ်မျိုး၊ မိမိအား ဉာဏ်ပညာ ဗဟုသုတ အတွေးအခေါ် ရင့်သန်အောင် သွန်သင်ပေးသည့် စာအုပ်က တစ်မျိုးဟူ၍ ရှိလေသည်။ အခါကာလ အားလျော်စွာ မိမိစိတ်ကြိုက်လည်းဖြစ်၍ မိမိအားလည်း အကျိုးတရား ပွားများစေသော စာအုပ်ကို ရွေးချယ်တတ်ရမည်။ 

စာဖတ်ခြင်းနည်းကို ပညာရှင် အမျိုးမျိုးတို့ ညွှန်ပြခဲ့ကြသည်တွင် ဂမ္ဘီသာရပျို့လာ၊ ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ၏ 'သု၊ စိ၊ ပု၊ ဘာ၊ ဝိ၊ လိ၊ သိ၊ ဓာ၊ အက္ခရာစွဲသုံး၊ ဤရှစ်လုံးကို၊ သီကုံးပန်းသွင်၊ နေ့တိုင်းဆင် လော့၊ စာသင်ပျိုနု၊ အခြေပြုတို့'ဟူသော ဩဝါဒသည် တန်ဖိုးအရှိဆုံး ဖြစ်သည်ဟု ယူဆထိုက်ပေသည်။ ထိုအက္ခရာ ရှစ်လုံးမှာ အကျဉ်းပြသော ပါဠိစကားများ ဖြစ်သည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ−

• သု သုဏေယျ (ကြားနာရာ၏။)

• စိ စိန္တေယျ၊ (ကြံစည်ရာ၏။)

• ပု ပုစ္ဆေယျ၊ (မေးမြန်းရာ၏။)

• ဘာ ဘာသေယျ၊ (ပြောဆိုရာ၏။)

• ဝိ ဝိစာရေယျ၊ (ဆင်ခြင်ရာ၏။)

• လိ လိခေယျ၊ (ရေးသားရာ၏။)

• သိ သိက္ခေယျ၊ (လေ့ကျင့်ရာ၏။)

• ဓာ ဓာရေယျ၊ (နှုတ်ငုံဆောင်ရာ၏။) ဟူလေသည်။

ထိုအင်္ဂါရှစ်ပါးတို့မှာ စာဖတ်ခြင်း၏ အခြေခံဖြစ်ပါသည်။

စာအုပ်စာပေ ဖတ်မှတ်လေ့လာခြင်း အလေ့အထမှာ လူသားတို့ပြုမူလေ့ရှိသည့်  အလေ့အထများအနက် လွန်စွာ အကျိုးကျေးဇူး ကြီးမားလှသည့် အလေ့အထဖြစ်သည်။ စာဖတ်ခြင်းမှရရှိသော အကျိုးကျေးဇူးများကို မှတ်သားခဲ့မိသမျှများစွာရှိခဲ့သည့်အနက် ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးစေရန်စာဖတ်ခြင်း၊ လောကဓံကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေရန် စာဖတ်ခြင်း၊ လူတော်လူကောင်းဖြစ်စေရန် စာဖတ်ခြင်း၊ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ရှိစေရန်စာဖတ်ခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်မှု တိုးတက်စေရန် စာဖတ်ခြင်းဟူသည်တို့လည်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။  

မိမိတို့တွင်လိုအပ်နေသောကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးတို့ကို စာပေများ ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်းဖြင့်သာ ဖြည့်ဆည်းမြှင့်တင်နိုင်ပေသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်မြင်တိုးတက်မှုကို ရယူပိုင်ဆိုင်လိုသူတိုင်း စာဖတ်ခြင်းအလေ့အထကို မဖြစ်မနေအချိန်ယူ လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံသည် ကိုယ်ပိုင်စာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှု အရာ၌ အဆင့်အတန်း ရှိရှိဂုဏ်သိက္ခာ မြင့်မားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် လည်း မိမိတို့နိုင်ငံသားများ၏ လူ့အသိုက်အဝန်း၌ အထက်တွင်ဆိုခဲ့သော   ပညာရွှေအိုးလူမခိုး၊ အလိမ္မာ စာမှာရှိ၊ စာအုပ်စာပေ  လူ့မိတ်ဆွေ၊ ပညာရှာ ပမာသူဖုန်းစား ဟူသော အဆိုစကားရပ်တို့ ထွန်းကားခဲ့ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။  စာတတ်ပြီး စာမဖတ်ကြသူများကို မျက်လုံးတစ်ဖက်ကန်းနေသူ သို့မဟုတ် အမြင်ေ၀ဝါးနေသူအဖြစ် တင်စားတတ်ကြသည်။ စာဖတ်ခြင်းဖြင့် သိမ်ငယ်နေသောစိတ်ထားကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သလို ပျောက်ဆုံး ေ၀ဝါးနေသော အသိဉာဏ်တို့ကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ရရှိစေနိုင်သည်။ ယင်းအပြင် ပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းသော၊ ငြိမ်းချမ်းမှုအနှစ်သာရပြည့်ဝသော လူ့အသိုက်အဝန်းတစ်ရပ်ကို ဖန်တီးသည့်ခွန်အားများကိုလည်း စာပေကဖန်တီးနိုင်စွမ်း ရှိသည်။ တတ်သိပညာ ဟူသည်မှာသင်ယူ၍ ကုန်သွားရိုးထုံးစံ မရှိသဖြင့် မိမိတို့သက်တမ်းနှင့်အမျှ  သင့်လျော်ရာစာပေတစ်မျိုးမျိုးကို ဖတ်ရှုလေ့လာ သင့်ကြပေသည်။  စာဖတ်ရာ၌ စာပေဝန်းကျင်မှ ညစ်ညမ်းသော၊ အဆိပ်အတောက်ရှိသော စာအုပ်စာပေများကို ငါးဟင်းစားလျှင် အရိုးကိုပစ်ပယ်ရသကဲ့သို့ ညစ်ညမ်းသော၊ အဆိပ်အတောက်ရှိသော စာအုပ် စာပေများကို ဖယ်ရှားဖတ်ရှုကြရမည်ဖြစ်သည်။  ပညာတတ်ခြင်း၊ အတွေးအခေါ်ချင်း တူနေလျှင်ပင် စာဖတ်သူကစေ့စပ်မှု၊ နည်းစနစ်နှင့် ဇွဲလုံ့လတို့သာလွန်ဖြင့်  အောင်မြင်မှုခြင်းလည်း ကွာခြားကြရသည်။ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုချင်းတူလျှင်လည်း စာဖတ်သူကစိတ်ရင်းစေတနာနှင့် ကိုယ်ချင်းစာစိတ်တို့ သာလွန်သဖြင့် ဂုဏ်သိက္ခာထည်ဝါမှုနှင့် လူ့အနှစ်သာရအဆင့်အတန်းချင်း ကွဲပြားခြားနားကြသည်။ ထို့ကြောင့်ပင်  စာမဖတ်သူနှင့် စာဖတ်သူတို့၏ ကံအကျိုးပေးချင်းလည်း တူညီနိုင်ကြမည်မဟုတ်သည်ကို ဆင်ခြင်သိမြင်သင့်ပါသည်။  ယနေ့ခေတ်တွင်မူ စာဖတ်ခြင်းကို အခြေပြုသည့် တတ်သိပညာနယ်ပယ်မှာ နယ်ပယ်ကဏ္ဍစုံ၌ အရှိန် အဟုန်ဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လျက်ရှိသည်။ အသိပညာအား ထုတ်လုပ်သူအရင်းအမြစ် တစ်ရပ်အဖြစ် အသုံးချကာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ပညာရေးစသည့် နယ်ပယ်အသီးသီးတို့အတွက် ထိရောက်အောင်မြင်စွာ အသုံးချလျက် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ မိမိတို့ဘဝ တိုးတက် မြင့်မားရေးအတွက် စဉ်ဆက်မပြတ် လေ့လာသင်ယူမှုကို စာဖတ်ခြင်းဖြင့် ထိရောက်စွာ အထောက်အကူပေးနိုင်ပါသည်။ လူသားအားလုံး ငယ်ရွယ်စဉ် ကျောင်းသား ဘဝ၌ပင် စာဖတ်ခြင်းအလေ့အထ ပြုစုပျိုးထောင် ထားခြင်းဖြင့် ကျွန်မတို့၏အနာဂတ်ကို လှပစေနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။    

 မြတ်လေးပန်း